Маҳжуб билан маҳрумнинг ўртасида нозик фарқ бор. Кишининг меросдан маҳрум бўлишига қатл ёки турли динда бўлиш каби сифатлар сабаб бўлса, буни истелоҳда маҳрум ва мамнуъ деб номланади.
Унга мерос қолмаслиги ман бўлди ва маҳрум бўлди дейилади. Уни борлиги эътибордан тушиб, йўқдек муомала қилинади. Бошқа меросхўрларга ҳам унинг таъсири бўлмайди.
Аммо меросхўр ўзидан кўра маййитга яқинроқ ёки даражаси кучлироқ меросхўр борлиги сабабидан мерос ололмаса уни маҳжуб дейилади. Мисол учун, бобо дада билан бирга бўлиши, ота бир аканинг ота-она бир ака билан бирга бўлиши. Шундай ҳолатда бобо ўзидан кўра маййитга яқинроқ бўлган ота сабабли мерос ололмайди. Ота бир ака ҳам ота-она бир ака борлиги сабабли мерос олмайди. Чунки ота-она бир аканинг қувати ота бир акадан кўра кучлироқдир. Ушбу ҳолатдаги бобо билан ота бир акани “маҳрум бўлди” дейилмайди. Балки бу иккисини маҳжуб (ҳажб бўлди, тўсилди) дейилади. Буларнинг борлиги эътибордан тушмайди. Балки маҳжуб бўлсалар ҳам бошқа меросхўрларга таъсир ўтказишлари мумкин. Буни ойдинлаштириш учун баъзи мисоллларни келтирамиз:
Бир эр ўлиб ортидан хотини, ота-она бир туғишган акаси, қотил ўғли қолган бўлса, хотин тўртдан бирни олади. Қотил ўғил эса бу ўринда йўқ деб эътибор қилинади. Қолган тўтрдан учни туғишган ака асаба ўлароқ олади. Ўғил эса қотиллик сабабли меросдан маҳрум бўлди. Агар ўғил қотил бўлмаганда, она саккиздан бирни олар, туғишган ака эса ўғил сабабли ҳажб бўлиб, меросдан ҳеч нарса олмас эди. Қолган саккиздан етти асаба ўлароқ ўғилга тегарди.
Бир киши ўлиб, ортидан отаси, онаси ва ота-онаси бир туғишган ака-укалари қолди. Туғишган ака-укалар бундай ҳолатда ота борлиги учун маҳжуб бўлишади. Шу билан бирга улар онанинг меросига таъсир ўтказишади. Она туғишган ака-укалар сабабли учдан бирни олмай олтидан бирни олади. Агар улар бўлмаганда она учдан бирни олган бўлар эди...