Савол: Баъзи жаноза намозларида имом хатоан ёки саҳван (унутиб) жанозанинг тўрт такбири ўрнига учта такбир айтиб, салом бериб қўйса, жаноза намози тўлиқ адо бўладими?

Жавоб: Жаноза намозида тўрттала такбирни айтиш имомга ҳам, иқтидо қилгувчиларга ҳам фарздир. Агар такбирлардан бирортаси айтилмай қолиб кетса, ўша жаноза намози фосид бўлиб, уни қайтадан ўқиш шарт. 

 Алоуддин Косоний роҳимаҳуллоҳ шундай деганлар: 

قَالَ جَمَاعَة مِنْ الْعُلَمَاء التَّكْبِيرَات مِنْ الْأَرْكَان وَكُلّ تَكْبِيرَة قَائِمَة مَقَام رَكْعَة ، حَتَّى لَوْ تَرَكَ تَكْبِيرَة لَا تَجُوز صَلَاته كَمَا لَوْ تَرَكَ رَكْعَة

       «Жаноза намозидаги ҳар бир такбир намоздаги ракаъатлар ўрнидадир. Улардан бирор такбир тарк қилинса, намознинг ракаъатидан бири тарк қилинганда намоз бузилганидек, жаноза намози ҳам бузилади». 

       Тўрт такбирни айтиш имомга фарз бўлганидек, иқтидо қилгувчиларга ҳам фарздир. Такбир тўрттадан кам бўлиб қолса-ю, буни кўрган иқтидо қилувчилар жим тураверсалар, намознинг савобидан бебаҳра қолишади. Агар жаноза уч такбир билан ўқилиб, майит кўмиб юборилган бўлса, у ҳолда ҳали лаҳадга ғишт терилиб, тупроқ тортилмаган бўлса, майитни чиқариб, қайтадан ўқилади. Агар тупроқ тортилган бўлса, қабр устидан бўлса ҳам жанозани қайта ўқиш керак бўлади. Жаноза намозини қабр устида туриб ўқиш учун майит чиримаган бўлиши керак. Агар кўмилганидан кейин бир неча кун ўтиб кетган бўлса, майитнинг чирий бошлаганига кўпроқ гумон қилинса, жаноза намози ўқилмайди. Майитнинг қачон чириши йилнинг мавсумига, жойнинг хусусиятига боғлиқ равишда турлича бўлиб, уни мутахассислардан аниқлаб олиш керак. 

        Имом уч такбир айтиб салом бериб юборса, намозни бузадиган бирор гап гапирмаган бўлса ёки қибладан ўгирилиб олмаган бўлса, ҳали намоздан чиққан бўлмайди. Шунинг учун бундай ҳолатда дарҳол тўртинчи такбирни айтиб қайтадан салом бериш керак. 

Имом уч такбир айтиб салом бергач, намозни бузадиган бирор амал қилган бўлса, унда намоз қайтадан ўқилади. 

وَلَوْ كَبَّرَ إمَامُهُ خَمْسًا لَمْ يَتْبَعْ  لِأَنَّهُ مَنْسُوخٌ ( فَيَمْكُثُ الْمُؤْتَمُّ حَتَّى يُسَلِّمَ مَعَهُ إذَا سَلَّمَ ) بِهِ يُفْتَى

        Агар жанозада имом тўрт такбир ўрнига беш такбир айтиб юборса, иқтидо қилувчилар бешинчи такбирни айтмай, имомнинг саломини кутиб, жим турадилар. Имом салом бергач, қўшилиб салом берадилар. Бешинчи такбирни айтиш билан жаноза намози бузилмайди.

Абдулманнон Қосимий