كتاب الطهارة
6. ПОКЛИК КИТОБИ
باب مفتاح الصلاة الطّهور
7-БОБ. НАМОЗНИНГ КАЛИТИ ТАҲОРАТДИР
عَنْ عَلِيٍّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مِفْتَاحُ الصَّلَاةِ الطُّهُورُ ...» الحديث، رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ
8. Али розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Намознинг калити таҳоратдир...», дедилар».
Термизий ривоят қилган.
باب لا تُقْبَل صلاةٌ بغير طهور
8-БОБ. ТАҲОРАТСИЗ НАМОЗ ҚАБУЛ БЎЛМАЙДИ
عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «لَا تُقْبَلُ صَلَاةٌ بِغَيْرِ طُهُورٍ وَلَا صَدَقَةٌ مِنْ غُلُولٍ». رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ
9. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Таҳоратсиз намоз ҳам, хиёнатдан* топилган (молдан қилинган) садақа ҳам қабул бўлмайди», дедилар».
* Хиёнат деб таржима қилинган сўз ҳадисда «ғулул» деб келган бўлиб, луғавий маъноси туя ўғрилашдир. Фақиҳлар истилоҳида эса ўлжа тақсимланмай туриб, ундан яширинча ўғрилаб олишни англатади. Кейинчалик бу маъно кенгайиб, ҳар қандай ботил йўл билан топилган молга айтиладиган бўлган.
باب فضل الطّهور
9-БОБ. ТАҲОРАТНИНГ ФАЗИЛАТИ
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «إِذَا تَوَضَّأَ الْعَبْدُ الْمُسْلِمُ أَوِ الْمُؤْمِنُ فَغَسَلَ وَجْهَهُ خَرَجَتْ مِنْ وَجْهِهِ كُلُّ خَطِيئَةٍ نَظَرَ إِلَيْهَا بِعَيْنَيْهِ مَعَ الْمَاءِ - أَوْ مَعَ آخِرِ قَطْرِ الْمَاءِ، أَوْ نَحْوَ هَذَا - وَإِذَا غَسَلَ يَدَيْهِ خَرَجَتْ مِنْ يَدَيْهِ كُلُّ خَطِيئَةٍ بَطَشَتْهَا يَدَاهُ مَعَ الْمَاءِ - أَوْ مَعَ آخِرِ قَطْرِ الْمَاءِ - حَتَّى يَخْرُجَ نَقِيًّا مِنَ الذُّنُوبِ». رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَقَالَ: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيح
10. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Мусулмон (ёки мўмин) банда таҳорат қилиб, юзини ювганида ўша сув (ёки ўша сувнинг охирги қатраси ёки) шунга ўхшаш гап айтдилар) билан унинг юзидан кўзи билан қилган барча гуноҳлари чиқиб кетади. Қўлини ювганида эса ўша сув (ёки ўша сувнинг охирги қатраси) билан унинг қўли билан қилган гуноҳлари чиқиб кетади. Ниҳоят, у гуноҳлардан пок бўлиб чиқади».
Термизий ривоят қилган ва: «Бу саҳиҳ ҳасан ҳадисдир», деган .
باب كيف كان وُضُوءُ النَّبيّ صلى الله عليه وسلم؟
10-БОБ. НАБИЙ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМНИНГ ТАҲОРАТЛАРИ ҚАНДАЙ ЭДИ?
عَنْ أَبِي حَيَّةَ قَالَ: رَأَيْتُ عَلِيًّا تَوَضَّأَ فَغَسَلَ كَفَّيْهِ حَتَّى أَنْقَاهُمَا، ثُمَّ مَضْمَضَ ثَلَاثًا، وَاسْتَنْشَقَ ثَلَاثًا، وَغَسَلَ وَجْهَهُ ثَلَاثًا، وَذِرَاعَيْهِ ثَلَاثًا، وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ مَرَّةً، ثُمَّ غَسَلَ قَدَمَيْهِ إِلَى الْكَعْبَيْنِ، ثُمَّ قَامَ فَأَخَذَ فَضْلَ طَهُورِهِ فَشَرِبَهُ وَهُوَ قَائِمٌ، ثُمَّ قَالَ: أَحْبَبْتُ أَنْ أُرِيَكُمْ كَيْفَ كَانَ طُهُورُ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَقَالَ: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ
11. Абу Ҳайядан ривоят қилинади:
«Али розияллоҳу анҳунинг таҳорат қилганини кўрдим. У кафтларини тозалаб ювди, кейин уч марта оғзини чайди, уч марта бурнига сув олди, юзини уч марта ювди, билакларини (тирсаклари билан) уч марта ювди, бошига бир марта масҳ тортди, сўнгра оёқларини тўпиқлари билан ювди, кейин ўрнидан туриб, турган ҳолида таҳоратидан қолган сувни олиб ичди. Сўнгра: «Сизларга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг таҳоратлари қандай бўлганини кўрсатиб қўйгим келди», деди.
Термизий ривоят қилган ва: «Бу саҳиҳ ҳасан ҳадисдир», деган .
باب التسمية على الوضوء
11-БОБ. ТАҲОРАТДА ТАСМИЯ* АЙТИШ
رَوَى الدَّارَقُطْنِيُّ مَرْفُوعًا: «مَنْ تَوَضَّأَ وَذَكَرَ اسْمَ اللهِ فَإِنَّهُ يَطْهُرُ جَسَدُهُ كُلُّهُ، وَمَنْ تَوَضَّأَ وَلَمْ يَذْكُرِ اسْمَ اللهِ، لَمْ يَطْهُرْ إِلَّا مَوْضِعُ الْوُضُوءِ» كما في «شرح النقاية» المجلد الأول
12. Дорақутний марфуъ тарзда** ривоят қилади:
«Кимда ким таҳорат қилаётиб Аллоҳнинг исмини айтса, бутун бадани пок бўлади. Ким таҳорат қилиб, Аллоҳнинг исмини айтмаса, таҳоратда ювиладиган жойларигина пок бўлади».
«Ниқоя»нинг биринчи жилдида келтирилган.
* «Тасмия» – «Бисмиллаҳ», «Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм» иборасини айтиш.
** «Марфуъ» – ҳадис турларидан бири бўлиб, луғатда «кўтарилган» деган маънони англатади. Ҳадис илми истилоҳида эса марфуъ ҳадис деб шахсан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга нисбат берилган сўз, амал, тақрир ёки сифатларга айтилади.
وَأَيْضًا: أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَّمَ الْأَعْرَابِيَّ الْوُضُوءَ، وَلَمْ يَذْكُرِ التَّسْمِيَةَ، وَلَوْ كَانَ شَرْطًا لَذَكَرَهُ. وَلِذَا قَالَ الْأَحْنَافُ: إِنَّ التَّسْمِيَةَ سُنَّةٌ، وَفِي «الْهِدَايَةِ»: الْأَصَحُّ أَنَّهَا مُسْتَحَبَّة
وَفِي (التَّفْسِيرِ الْمَظْهَرِيِّ): وَحَدِيثُ خَصِيفٍ قَالَ: تَوَضَّأَ رَجُلٌ عِنْدَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَلَمْ يُسَمِّ، فَقَالَ: «أَعِدْ وُضُوءَكَ»، ثُمَّ تَوَضَّأَ وَلَمْ يُسَمِّ، فَقَالَ: «أَعِدْ وُضُوءَكَ»، ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، ثُمَّ تَوَضَّأَ وَسَمَّى، فَقَالَ: «الْآنَ خَيْرًا أَصَبْتَ». مَوْضُوعٌ لَا أَصْلَ لَهُ، كَذَا فِي «الطِّيْبُ الشَّذِيُّ»
13. Шунингдек, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бир аъробийга таҳоратни ўргатганларида тасмияни зикр қилмаганлар. Шарт бўлганида, айтган бўлар эдилар. Шунинг учун Ҳанафий мазҳаби уламолари: «Тасмия айтиш суннат», дейишган. «Ҳидоя»да: «Тўғрироғи унинг мустаҳаблигидир», дейилган.
«Тафсир Мазҳарий»да Хосиф ривоят қилган ҳадисда шундай дейилган: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида бир киши таҳорат қилиб, тасмия айтмади. Шунда у зот: «Таҳоратингни қайтадан қил», дедилар. Кейин яна таҳорат қилиб, тасмия айтмади. У зот яна: «Таҳоратингни қайтадан қил», дедилар. Бу ҳол уч марта такрорланди. Кейин у таҳорат қилиб, тасмия айтди. Шунда у зот: «Энди яхшиликни топдинг», дедилар. Лекин бу ҳадис асли йўқ, тўқима ҳадисдир. «Тийбуш-шазий»да шундай дейилган.
وَحَدِيثُ: «لَا وُضُوءَ لِمَنْ لَمْ يَذْكُرِ اللهَ». مَعْنَاهُ: لَا وُضُوءَ كَامِلًا لِمَنْ لَمْ يَذْكُرِ اسْمَ اللهِكَحَدِيثِ: «لَا صَلَاةَ لِجَارِ الْمَسْجِدِ إِلَّا فِي الْمَسْجِدِ»وَأَيْضًا لَمْ يُوَاظِبْ عَلَيْهِ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ. وَعُثْمَانُ وَعَلِيُّ رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْهُمَا حَكَيَا وُضُوءَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وَلَمْ يُنْقَلْ عَنْهُمَا التَّسْمِيَةُ
14, 15. «Аллоҳни зикр қилмаганнинг таҳорати йўқ», деган ҳадиснинг маъноси: «Аллоҳнинг исмини зикр қилмаган кишининг комил таҳорати йўқ», деганидир.
Бу «Масжиднинг қўшниси учун масжиддан бошқа жойда намоз йўқ», ҳадиси кабидир. Шунингдек, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам (таҳоратда тасмияни) бардавом айтмаганлар. Усмон, Али розияллоҳу анҳумолар Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг таҳоратларини ҳикоя қилиб беришганида (у зотнинг) тасмия айтганлари улардан нақл қилинмаган.
Муҳаммад Али Муҳаммад Юсуф тайёрлади
