Ўғирланган ва талаб олинган молларни сотиб олиш ҳукми


Кўринишидан ўғирланган ёки тортиб олинганлиги маълум бўлган молни сотиб олиш шаръан жоиз эмас. Уни сотиб олишда ўғри ва талончининг ишини ривожлантириш бор. Гуноҳ ишга ёрдам бериш шаръан гуноҳ ҳисобланади. Аллоҳ таоло Қуръони Каримда:

وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ

“Гуноҳ ва зулмда бир бирингизга ёрдам берманглар” деб марҳамат қилган (Моида сураси 2-оят)

عَنْ مُصْعَبِ بْنِ مُحَمَّدٍ ، عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ الله صَلَّى الله عَلَيه وسَلَّم : مَنِ اشْتَرَى سَرِقَةً ، وَهُوَ يَعْلَمُ أَنَّهَا سَرِقَةٌ ، فَقَدْ شُرِكَ فِي إِثْمِهَا وَعَارِهَا.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким ўғирланган мол эканлигини билатуриб сотиб олса, гуноҳ ва орига шерик бўлибди" деганлар. 
Бир киши бирор молни сотиб олганидан кейин уни ўғирланган ёки тортиб олинганлиги маълум бўлса, байъни бекор қилиб сотувчидан пулини қайтариб олишга ҳаққи бор.

 لَوْ ظَهَرَ غَيْرَ حَلَالٍ أَيْ مَسْرُوقًا أَوْ مَغْصُوبًا يَرْجِعُ عَلَيْهِ الْمُشْتَرِي.

Аллома Ибн Обидийн “Роддул муҳтор” китобида “сотиб олинган молнинг ҳалол эмаслиги, яъни ўғирланган ёки тортиб олинган эканлиги зоҳир бўлса, ҳаридор сотувчидан пулини қайтариб олади” дейилган (Роддул муҳтор). 
Ўғирланган, тортиб олинган мол ҳар қандай ҳолатда ҳам ўғирлатган кишининг моли ҳисобланади. Кўрган жойида ундан тортиб олишга ҳақлидир. 

وَلَوْ بَاعَ السَّارِقُ الْمَسْرُوقَ مِنْ إنْسَانٍ ، أَوْ مَلَكَهُ مِنْهُ بِوَجْهٍ مِنْ الْوُجُوهِ ، فَإِنْ كَانَ قَائِمًا فَلِصَاحِبِهِ أَنْ يَأْخُذَهُ ؛ لِأَنَّهُ عَيْنُ مِلْكِهِ ، وَلِلْمَأْخُوذِ مِنْهُ أَنْ يَرْجِعَ عَلَى السَّارِقِ بِالثَّمَنِ الَّذِي دَفَعَهُ ؛ 

 Аллома Косоний роҳматуллоҳи алайҳ “Ўғри ўғирланган молни бирор кишига сотса ёки қайсидир йўл билан(ҳадя) мулк қилиб берса, у йўқ бўлиб кетмасдан турган бўлса, ўғирлатган киши уни тортиб олишга ҳақлидир. Чунки у ўзининг мулки ҳисобланади. Ҳаридор эса сотувчи ўғридан пулини қайтариб олади.” (Бадоеъ ассаноеъ)
Кишининг қони ва обрўсини тўкиш ҳаром бўлганидек ноҳақдан унинг молига қўл чўзиш ҳам ҳаромдир. Шариъатимиз ватани ҳимоясида ўлган кишиларни шаҳид санаганидек моли ҳимоясида ўлган кишиларни ҳам шаҳид қаторига қўшган. 
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Молининг ҳимоясида ўлган киши шаҳиддир” деганлар.
Бундан кўриниб турибдики, бировнинг молини ноҳақдан тортиб олиш жонини олишга тенгдир.


1 ўн йил аввал 10337 fiqh.uz
Мавзуга оид мақолалар
МАҚОЛА: АҚИЙДА
Тижоратда фойданинг шаръий меъёри
Савол: Шариатда сотаётган нарсасидан қанча фойда кўриш тайин қилинган? Жавоб: Шариатда сотувчи сотиладиган молни шунчага сотсин ёки сотмасин деб тайин қилмаган. Лекин, одамларга зулм давоми...
1 ўн йил аввал 47753 fiqh.uz
МАҚОЛА: АҚИЙДА
Даллолликнинг ҳукми
Фиқҳ китобларимизда «самсара» (даллоллик), «симсор» (даллол) лафзлари истеъмол қилинади. Даллол деб кимнингдир сотишига, кимнингдир сотиб олишига ёрдам берувчи, сотувчи ва олувчининг ўртасини боғловчи давоми...
1 ўн йил аввал 27992 fiqh.uz
МАҚОЛА: АҚИЙДА
Истисноъ савдоси
Фиқҳ китобларимизда кўпинча “Истисноъ” лафзи учраб туради. Жамиятимизда истисноъ воситасидан фойдаланмайдиган киши бўлмаса керак. Кунлик ҳаётимизда барчани тижоратнинг истисноъ турига иҳтиёжи бор. Шунинг давоми...
1 ўн йил аввал 6502 fiqh.uz
МАҚОЛА: АҚИЙДА
32-дарс Тушир ва тезлат
Тезроқ бериш эвазига нархни тушириш  Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Бани Надир яҳудийларини чиқаришга буюрганларида, давоми...
1 ўн йил аввал 4800 fiqh.uz
МАҚОЛА: АҚИЙДА
Фаҳш ва бузғунчилик ғояларини тарқалишига сабаб бўлгувчи омиллар савдоси
Турмушда баъзи нарсаларни фақат яхшиликка истеъмол қилинади. Баъзи бир нарсаларни эса  жоиз томонга ҳам ножоиз томонга ҳам истеъмол қилиш мумкин.Жоизга ҳам, ножоизга ҳам истеъмол қилинадиган нарсалар савдоси давоми...
1 ўн йил аввал 10032 fiqh.uz